Definicja ryzyka płynności

Ryzyko płynności oznacza ryzyko niemożności zrealizowania, na dogodnych dla Banku warunkach i po rozsądnej cenie, zobowiązań płatniczych wynikających z pozycji bilansowych i pozabilansowych, które Bank posiada. W ramach ryzyka płynności wyróżnia się ryzyko finansowania, które jest ryzykiem utraty posiadanych źródeł finansowania oraz ryzyko braku możliwości odnowienia wymagalnych środków finansowania lub utraty dostępu do nowych źródeł finansowania.

Cel zarządzania ryzykiem płynności

Celem zarządzania ryzykiem płynności jest zapewnienie niezbędnej wysokości środków finansowych niezbędnych do wywiązywania się z bieżących i przyszłych (również potencjalnych) zobowiązań, z uwzględnieniem specyfiki prowadzonej działalności oraz potrzeb mogących się pojawić w wyniku zmiany warunków rynkowych lub makroekonomicznych.

Proces zarządzania ryzykiem płynności

W Banku funkcjonuje proces oceny adekwatności zasobów płynności (ILAAP) polegający na efektywnym zarządzaniu ryzykiem płynności w celu zapewnienia posiadania przez Bank stabilnego finansowania oraz odpowiednich buforów płynnościowych do terminowego regulowania zobowiązań, także w sytuacji skrajnej oraz zapewnienia zgodności z wymogami nadzorczymi dotyczącymi płynności. Poprzez elementy ILAAP Bank określa tolerancję ryzyka płynności, czyli poziom ryzyka płynności, jaki zamierza ponosić, który jest spójny z apetytem na ryzyko oraz z ogólną strategią Banku.

Organizacja procesu zarządzania ryzykiem płynności

W Banku działa powołany specjalnie do celów zarządzania aktywami i pasywami Komitet Zarządzania Kapitałem, Aktywami i Pasywami (CALCO). Strategia dotycząca ryzyka płynności, w tym akceptowalny poziom ryzyka, zakładana struktura bilansu oraz plan finansowania są zatwierdzane przez Zarząd Banku, a następnie akceptowana przez Radę Nadzorczą Banku. Za zawieranie skarbowych transakcji międzybankowych odpowiada Departament Skarbu, rozliczanie i księgowanie transakcji ma miejsce w Pionie Operacji, natomiast monitorowanie i pomiar ryzyka płynności odbywa się w Dziale Zarządzania Ryzykiem Finansowymi. Podział kompetencji w zakresie zarządzania ryzykiem płynności jest przejrzysty oraz zapewnia ich rozdzielenie do poziomu Członka Zarządu, co gwarantuje pełną niezależność ich działania.

Pomiar i ocena ryzyka płynności

Pomiar ryzyka płynności w Banku dokonywany jest z uwzględnieniem wszystkich istotnych pozycji zarówno bilansowych, jak i pozabilansowych (w tym w szczególności instrumentów pochodnych). Wśród wykorzystywanych miar zarządzania płynnością Bank wyróżnia współczynniki i powiązane z nimi limity następujących rodzajów płynności:

Monitoring i raportowanie ryzyka płynności

Alior Bank regularnie monitoruje, raportuje poziom miar dotyczących ryzyka płynności oraz stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych.

W ramach zarządzania ryzykiem płynności Bank dokonuje analizy profilu zapadalności/ wymagalności w dłuższym terminie, zależnej w dużym stopniu od przyjętych założeń w zakresie kształtowania się przyszłych przepływów gotówkowych związanych z pozycjami aktywów i pasywów. Założenia te podlegają akceptacji Komitetu CALCO oraz Zarządu Banku.

Zestawienie terminów zapadalności/wymagalności przepływów kontraktowych aktywów i pasywów w ujęciu skonsolidowanym na dzień 31 grudnia 2019 roku (w mln zł):

31/12/2019	1D	1M	3M	6M	1Y	2Y	5Y	5Y+	RAZEM
31/12/2019	AKTYWA	1D	1 730	1M	3 270	3M	2 505	6M	3 846	1Y	6 343	2Y	11 947	5Y	22 759	5Y+	42 698	RAZEM	95 098
31/12/2019	Gotówka i Nostro	1D	1 357	1M	0	3M	0	6M	0	1Y	0	2Y	0	5Y	0	5Y+	0	RAZEM	1 357
31/12/2019	Należności od banków	1D	0	1M	73	3M	0	6M	0	1Y	0	2Y	135	5Y	0	5Y+	0	RAZEM	208
31/12/2019	Papiery Wartościowe	1D	373	1M	1 424	3M	2502	6M	3336	1Y	5871	2Y	9 298	5Y	16 898	5Y+	33 381	RAZEM	73 083
31/12/2019	Należności od klientów	1D	0	1M	1 773	3M	3	6M	510	1Y	472	2Y	2 514	5Y	5 861	5Y+	5 816	RAZEM	16 949
31/12/2019	Pozostałe aktywa	1D	0	1M	0	3M	0	6M	0	1Y	0	2Y	0	5Y	0	5Y+	3 501	RAZEM	3 501
31/12/2019	Zobowiązania i kapitały	1D	-46 201	1M	-5 111	3M	-4 742	6M	-3 939	1Y	-5 436	2Y	-2 720	5Y	-1 457	5Y+	-7 717	RAZEM	-77 323
31/12/2019	Zobowiązania wobec banków	1D	-278	1M	-117	3M	-31	6M	-41	1Y	-65	2Y	-116	5Y	-172	5Y+	-79	RAZEM	-899
31/12/2019	Zobowiązania wobec klientów	1D	-44 122	1M	-4 921	3M	-4 556	6M	-3 939	1Y	-4 011	2Y	-1 106	5Y	-342	5Y+	-26	RAZEM	-62 653
31/12/2019	Emisje własne	1D	0	1M	-67	3M	-126	6M	-285	1Y	-1 272	2Y	-1 394	5Y	-826	5Y+	-793	RAZEM	-4 763
31/12/2019	Kapitały własne	1D	0	1M	-6	3M	-12	6M	-18	1Y	-36	2Y	0	5Y	0	5Y+	-6 687	RAZEM	-6 759
31/12/2019	Pozostałe zobowiązania	1D	-1 801	1M	0	3M	-17	6M	-26	1Y	-52	2Y	-104	5Y	-117	5Y+	-132	RAZEM	-2 249
31/12/2019	Luka bilansowa	1D	-44 471	1M	-1 841	3M	-2 237	6M	-93	1Y	907	2Y	9 227	5Y	21 302	5Y+	34 981	RAZEM	1777
31/12/2019	Skumulowana luka bilansowa	1D	-44 471	1M	-46 312	3M	-48 549	6M	-48 642	1Y	-47 735	2Y	-38 508	5Y	-17 206	5Y+	17775	RAZEM
31/12/2019	Instrumenty pochodne – wpływy	1D	0	1M	7 978	3M	2 077	6M	748	1Y	344	2Y	761	5Y	285	5Y+	43	RAZEM	12 236
31/12/2019	Instrumenty pochodne – wypływy	1D	0	1M	-7 956	3M	-2 084	6M	-744	1Y	-344	2Y	-774	5Y	-289	5Y+	-42	RAZEM	-12 233
31/12/2019	Instrumenty pochodne – netto	1D	0	1M	22	3M	-7	6M	4	1Y	0	2Y	-13	5Y	-4	5Y+	1	RAZEM	3
31/12/2019	Linie gwarancyjne i finansowe	1D	-8 627	1M	0	3M	0	6M	0	1Y	0	2Y	0	5Y	0	5Y+	0	RAZEM	-8 627
31/12/2019	Luka pozabilansowa	1D	-8 627	1M	22	3M	-7	6M	4	1Y	0	2Y	-13	5Y	-4	5Y+	1	RAZEM	-8 624
31/12/2019	Luka ogółem	1D	-53 098	1M	-1 819	3M	-2 244	6M	-89	1Y	907	2Y	9 214	5Y	21 298	5Y+	34 982	RAZEM	9 151
31/12/2019	Luka skumulowana ogółem	1D	-53 098	1M	-54 917	3M	-57 161	6M	-57 250	1Y	-56 343	2Y	-47 129	5Y	-25 831	5Y+	9 151	RAZEM

Bank utrzymuje na wysokim poziomie bufor płynności, inwestując w dłużne papiery wartościowe rządowe oraz przedsiębiorstw o najwyższych ratingach, charakteryzujące się możliwością szybkiego upłynnienia, utrzymując środki na rachunku bieżącym w NBP i innych bankach (rachunki nostro), utrzymując środki pieniężne w kasach Banku oraz lokując środki w ramach lokat międzybankowych, w zakresie ustalonych limitów. Adekwatność utrzymywanego poziomu bufora płynności jest kontrolowana poprzez porównywanie z wyznaczoną minimalną kwotą bufora płynności niezbędną do przetrwania scenariusza warunków skrajnych w horyzoncie czasowym do 7 dni włącznie oraz 30 dni.

Na dzień 31 grudnia 2019 r. całkowity bufor płynności wynosił 14 295 mln zł wobec minimalnego poziomu 11 398 mln zł wynikającego ze scenariusza szokowego. Przy kalkulacji wysokości bufora płynności Bank stosuje odpowiednie redukcje poszczególnych składowych tego bufora w celu uwzględnienia ryzyka płynności rynku (produktu).

Głównym źródłem finansowania działalności Banku, w tym portfela aktywów płynnych są środki pozyskiwane w ramach bazy depozytowej, której poziom na koniec 2019 roku stanowił ok. 86% zobowiązań.

Dodatkowo Bank przeprowadza testy warunków skrajnych płynności z uwzględnieniem kryzysu wewnętrznego,zewnętrznego oraz mieszanego, w tym sporządza plan pozyskania środków w sytuacjach awaryjnych oraz określa i weryfikuje zasady sprzedaży aktywów płynnych, uwzględniając koszty utrzymania płynności.

Zgodnie z uchwałą nr 386/2008 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 grudnia 2008 r. Bank wyznacza i raportuje w trybie dziennym:

• współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi,
• współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi.

Wartości powyższych współczynników na dzień 31 grudnia 2019 r. wynosiły odpowiednio: 3,68 oraz 1,18.

Zgodnie z wymogami powyższej Uchwały, Bank dokonuje pogłębionej analizy płynności długoterminowej, stabilności oraz struktury źródeł finansowania, uwzględniając poziom osadu i koncentracji dla depozytów terminowych i bieżących. Dodatkowo Bank monitoruje zmienność pozycji bilansowych i pozabilansowych, w szczególności wartość prognozowanych wypływów z tytułu udzielonych klientom linii kredytowych i gwarancji.

Ponadto zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (Capital Requirements Regulation CRR), Bank monitoruje oraz utrzymuje na adekwatnym poziomie wskaźnik pokrycia płynności (Liquidity Coverage Ratio – LCR). Na dzień 31 grudnia 2019 r. LCR dla Grupy wyniósł 148% wobec wymaganego poziomu 100%.

Zarządzania ryzykiem płynności w oddziale zagranicznym Banku

W 2019 r. Alior Bank S.A. posiadał jeden oddział zagraniczny w Rumunii, który prowadził działalność depozytowo-kredytową. Zadaniem Oddziału jest prowadzenie działalności kredytowej w ramach finansowania pozyskanego od Alior Bank S.A oraz ze środków pozyskanych z lokalnego rynku. Poziom płynności Oddziału jest na bieżąco monitorowany przez dedykowane jednostki organizacyjne w ramach Oddziału oraz Centrali Banku.