Ryzyko operacyjne

Definicja ryzyka operacyjnego

Ryzyko operacyjne to ryzyko powstania straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, ludzi i systemów lub zdarzeń zewnętrznych. Ryzyko operacyjne uwzględnia ryzyko prawne, a nie obejmuje ryzyka utraty reputacji i ryzyka biznesowego.

Cel zarządzania ryzykiem operacyjnym

Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku jest utrzymanie ryzyka operacyjnego na poziomie bezpiecznym i adekwatnym w stosunku do działalności, celów, strategii i rozwoju Banku, a także akceptowalnym przez Zarząd i Radę Nadzorczą Banku.

Pomiar i ocena ryzyka operacyjnego

Bank posiada sformalizowany system zarządzania ryzykiem operacyjnym w ramach którego przeciwdziała występowaniu zdarzeń i incydentów operacyjnych oraz ogranicza straty w przypadku materializacji ryzyka. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację, pomiar i ocenę ryzyka operacyjnego, działania zarządcze oraz monitoring i kontrolę ryzyka na wszystkich poziomach, od jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem operacyjnym w swoich obszarach, Koordynatorów ryzyka operacyjnego, poprzez Dział Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym, Komitet Ryzyka Operacyjnego, po Zarząd i Radę Nadzorczą.

W ramach identyfikacji ryzyka operacyjnego, Bank gromadzi dane o zdarzeniach i stratach zarówno w Banku, jak i w podmiotach zależnych. Pomiar i ocena ryzyka operacyjnego przeprowadzana jest przy zastosowaniu mierników ilościowych (w tym kalkulacja kapitału wewnętrznego z tytułu ryzyka operacyjnego z wykorzystaniem modelu AMA) i jakościowych (np. samoocena ryzyka operacyjnego). Model AMA wykorzystuje dane wewnętrzne i zewnętrzne o zdarzeniach operacyjnych, czynniki otoczenia gospodarczego oraz wewnętrzne banku, a także wyniki analiz scenariuszowych.

Pomiar i ocena ryzyka operacyjnego obejmuje:

kluczowe wskaźniki ryzyka (KRI),
cel i limity,
obliczanie wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka
operacyjnego – od 01.01.2018 r. Bank oblicza wymóg w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z zaawansowaną metodą (AMA) dla Banku z wyłączeniem Oddziału w Rumunii, dla którego zastosowanie ma metoda standardowa (TSA),
szacowanie kapitału wewnętrznego dla Banku na ryzyko operacyjne z
wykorzystaniem wyników modelu AMA,
testy warunków skrajnych
analizy scenariuszowe,
samoocenę ryzyka operacyjnego,
określanie poziomu wykorzystania limitów na ryzyko operacyjne,
wycenę rzeczywistych i potencjalnych strat związanych ze zidentyfikowanymi zdarzeniami operacyjnymi.

Monitoring i raportowanie ryzyka operacyjnego

Departament Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym odpowiada za bieżący nadzór oraz strategiczną kontrolę ryzyka operacyjnego na drugiej linii obrony. Jest to komórka organizacyjna odpowiedzialna m.in. za:

rozwój i wprowadzanie odpowiednich metodyk oraz instrumentów kontroli ryzyka operacyjnego,
monitorowanie wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z metodą BIA dla Alior Leasingu metodą standardową (TSA) dla oddziału w Rumunii oraz zgodnie z metodą zaawansowaną (AMA) w zakresie pozostałej działalności prowadzonej przez Bank,
opiniowanie i konsultowanie oceny ryzyka operacyjnego w prowadzonych projektach, produktach oraz procedurach (nowych i modyfikowanych),
monitorowanie poziomu wykorzystania wewnętrznych celu i limitu na ryzyko operacyjne oraz podejmowanie działań zarządczych związanych z występowaniem podwyższonego lub wysokiego poziomu ryzyka operacyjnego,
gromadzenie wysokiej jakości danych o zdarzeniach i skutkach operacyjnych;
monitorowanie zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych,
monitorowanie poziomu ryzyka operacyjnego Banku z wykorzystaniem narzędzi, m.in. kluczowych wskaźników ryzyka (KRI), samooceny, testów warunków skrajnych,
przygotowywanie cyklicznych raportów dotyczących poziomu ryzyka operacyjnego w Banku.

Obowiązek monitorowania i ograniczania ryzyka operacyjnego w codziennej pracy dotyczy wszystkich pracowników i jednostek organizacyjnych Banku. Pracownicy Banku na bieżąco kontrolują poziom ryzyka operacyjnego w obsługiwanych procesach i aktywnie minimalizują ryzyko, podejmując możliwe działania mające na celu uniknięcie ograniczenie strat operacyjnych. Odpowiadają za bieżącą rejestrację zdarzeń i finansowych skutków operacyjnych dotyczących ich obszarów działalności, definiują oraz raportują wartości Kluczowych Wskaźników Ryzyka (KRI) względem poziomów tolerancji dla procesów szczególnie narażonych na ryzyko operacyjne, a także biorą udział w procesie samooceny.

Narzędzia zarządzania ryzykiem operacyjnym

Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w Alior Banku jest wspierane przez system informatyczny OpRisk, w którym m.in. rejestrowane są zdarzenia i straty operacyjne oraz ewidencjonowane są wyniki analiz scenariuszowych.

Bank prowadzi ewidencję zdarzeń i skutków operacyjnych, która umożliwia efektywne analizowanie i monitorowanie ryzyka operacyjnego. Do monitorowania ryzyka operacyjnego oraz jego zmian wykorzystuje się kluczowe wskaźniki ryzyka (KRI), dla których określane są poziomy tolerancji.

Pomiar kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne dokonywany jest przy wykorzystaniu metody AMA. W oparciu o metodę AMA Alior Bank zbudował wewnętrznymi siłami model statystyczny służący do szacowania poziomu ryzyka operacyjnego w oparciu o podejście Loss Distribution Approach (LDA).

W dniu 14 lutego 2019 roku Bank otrzymał od Komisji Nadzoru Finansowego zezwolenie na wdrożenie znacznego rozszerzenia w zakresie metody AMA, poprzez objęcie tą metodą historycznych skutków przejętej działalności Banku BPH SA oraz na łączne stosowanie przez Bank:

metody AMA – w odniesieniu do działalności Alior Bank SA, z uwzględnieniem historycznych skutków działalności Banku BPH SA, w zakresie przejętej wydzielonej części BPH SA bez działalności oddziału w Rumunii,
metody standardowej w odniesieniu do oddziału w Rumunii, do obliczania wymogów w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego od dnia 14 lutego 2019 roku.

Decyzja z 14 lutego 2019 zawierała również zgodę na utrzymywane przez Bank wymogów w zakresie funduszy własnych z zastosowaniem metody AMA na poziomie nie niższym niż 60% (poprzednio 80%) wymogów liczonych na podstawie metody standardowej. Wartość strat operacyjnych brutto, które zostały zarejestrowane w 2019 r. dla Alior Banku S.A. mieściła się w ramach przyjętego celu oraz limitu na ryzyko operacyjne dla Banku.

W związku ze stosowaniem zaawansowanej metody pomiaru ryzyka operacyjnego (AMA), zgodnie z wymogami Art. 454 CRR, Bank dążąc do ograniczenia ryzyka materializacji skutków rzadkich, ale potencjalnie dotkliwych zdarzeń operacyjnych, wykupił szereg polis ubezpieczeniowych. Ww. polisy obejmowały m.in. ubezpieczenie w zakresie: mienia (w tym sprzętu elektronicznego), odpowiedzialności cywilnej, odpowiedzialności karnoskarbowej oraz odpowiedzialności zawodowej.

Warunki poszczególnych polis są dostosowane do skali i zakresu ponoszonego ryzyka. Ww. polisy nie są stosowane jako mechanizm ograniczający wysokość wymogów w zakresie funduszy własnych na ryzyko operacyjne ani też jako czynnik mitygujący wysokość kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne.